การพัฒนาระบบอัตโนมัติเพื่อการเพาะเลี้ยงปลากัดอย่างแม่นยำ

ปลากัด (Betta splendens) เป็นปลาสวยงามที่มีคุณค่าทางเศรษฐกิจที่มีการส่งออกมากเป็นอันดับที่ 1 ของปลาสวยงามของประเทศ แต่มีข้อจำกัดในการเพิ่มกำลังผลิตปลากัด เนื่องจากการแปรปรวนของสภาพภูมิอากาศ และการขาดแคลนแรงงานคนไทย งานวิจัยนี้ต้องการพัฒนา 2 ระบบ คือ ระบบอนุบาลลูกปลากัดและระบบเลี้ยงปลากัดขนาดตลาดโดยการใช้ระบบเทคโนโลยีอัตโนมัติอย่างแม่นยำเพื่อควบคุมคุณภาพน้ำในระบบและลดการใช้แรงงาน การพัฒนาต้นแบบระบบอนุบาลลูกปลากัดและระบบเลี้ยงปลากัดขนาดตลาด โดยใช้ระบบอัตโนมัติอย่างแม่นยำมี 2 ระบบ ได้แก่ ระบบนำของเสียบางส่วนที่เกิดจากการเลี้ยงไปใช้ประโยชน์ (minimal-waste) และระบบบำบัดน้ำทั้งหมดที่เกิดจากการเลี้ยงกลับมาใช้ใหม่ (zero-waste) เพื่อแก้ปัญหาทั้งด้านคุณภาพน้ำ สวัสดิภาพสัตว์ และแรงงานที่ใช้ในการเลี้ยงปลากัด จากงานทดลองพบว่า ทำให้ปลากัดมีอัตรารอดที่ดีกว่าระบบดั้งเดิมร้อยละ 10-15 เมื่อพิจารณาถึงผลตอบแทนสุทธิ ระบบ zero waste เป็นระบบที่ให้ผลตอบแทนสูงที่สุด

ในการเพาะเลี้ยงปลากัดประกอบด้วย ระบบอนุบาลลูกปลากัด เป็นการเลี้ยงลูกปลากัดในบ่อปูนซีเมนต์ขนาดเส้นผ่านศูนย์กลาง 60-80 เซนติเมตร มีการเพิ่มระดับน้ำแทนการเปลี่ยนถ่ายน้ำสัปดาห์ละ 5-10 เซนติเมตรจากระดับน้ำเดิม และการเลี้ยงปลาขนาดตลาด เป็นการเลี้ยงปลากัดในขวดแบนเรียงต่อกันจำนวนมากบนพื้นคอนกรีต มีการให้อาหารหรือเปลี่ยนถ่ายน้ำโดยใช้แรงงานคน 1 คนต่อการเลี้ยงปลากัด 10,000 – 40,000 ตัว ดังนั้นระบบอนุบาลและการเลี้ยงปลากัดขนาดตลาดแบบพัฒนาใหม่โดยใช้เทคโนโลยีในการควบคุมคุณภาพน้ำ การให้อาหารและการเปลี่ยนถ่ายน้ำด้วยระบบอัตโนมัติ จะช่วยแก้ปัญหาอัตราการตายของปลา การใช้แรงงาน และยังสามารถเพิ่มอัตราการรอดของลูกปลากัดได้อีกด้วย